Różnie można mierzyć zasobność finansową gmin. Miary bezwzględne mocno przemawiają do wyobraźni. Gmina Warszawa ma budżety roczne na poziomie 20 miliardów złotych. Sądecka gmina Rytro to poziom 20 milionów złotych. To różnica na poziomie tysiąca razów. Warszawa ma około 2 miliony ludności, Rytro ma około 4 tysięcy. Różnica liczona na „razy” wynosi 500. Można to podsumować prosto: w Warszawie, w przeliczeniu na 1 mieszkańca, wydaje się 2 razy więcej niż w Rytrze.
Jest jednak dobry wskaźnik, który pokazuje lepiej zdolności finansowe gminy. To wskaźnik względny, czyli taki, że coś zestawia się z czymś. Przy budowie tego wskaźnika zestawia się WYDATKI BIEŻĄCE i DOCHODY CAŁKOWITE gminy. Wcześniej należy wyjaśnić, że budżet roczny każdej gminy jest podzielony na wydatki bieżące i wydatki majątkowe. Te pierwsze stanowią średnio w polskich gminach około 75% wszystkich wydatków. Na nie składają się, jak sama nazwa mówi, wszystkie wydatki, które są ponoszone na bieżące funkcjonowanie gminy. Nie zawierają wydatków majątkowych, czyli inwestycyjnych, na przykład: budowy nowych dróg, stadionów, basenów, itp.
Jak łatwo się domyślić, ten wskaźnik pokazuje „ile zostaje”, jeżeli pokryje się w gminie wydatki bieżące. To co zostaje można przeznaczyć na inwestycje w gminie, bez potrzeby zadłużania się. Wskaźnik nazywa się mało przyjaźnie NADWYŻKA OPERACYJNA. Słowo nadwyżka jest w sumie jasna, bo to jest kwota, która jest do dyspozycji po zapłaceniu wszystkiego, co jest bieżące.
Jak sprawa umiejętności wypracowywania nadwyżki przedstawia się w powiecie nowosądeckim? Owszem, są liderzy w tej zacnej kategorii. Analizując ostatnie zamknięte lata budżetowe można wyróżnić kilka gmin, które co roku są w czołówce. Na szczególne wyróżnienie zasługuje gmina Korzenna – prawie 1400 zł na głowę mieszkańca w 2021, prawie 1450 w Muszynie. W Krynicy jest jeszcze lepiej, bo ponad 1550 zł na głowę, ale to bogata gmina przez turystkę. Dobrze jest w Chełmcu – ponad 900 zł.
Gminy inne, które liczą się w tym zestawieniu to: Łącko (950zł), miasto Grybów (710), Stary Sącz (745zł).
Tak, w tych gminach inwestuje się ostro.
Ostatnio do konkurencji gmin wypracowujących nadwyżkę dołączyła gmina Rytro. W tej konkurencji Rytro jest lepsze od Warszawy.
Więcej można dowiedzieć się na www.głosobywatelski.org. Tam też można uczestniczyć w gminnych konsultacjach obywatelskich zajmujących się ważnymi tematami.
Publikacja przygotowana przez Instytut Karpacki.
